“Những gì khác nữa” là những gì? Chỉ có thể là cảm nhận của tác giả. Cuộc sống điển hình phức tạp, nên ước ao được có “tri kỷ” hiểu mình đúng và có tài diễn cái hiểu ra thành văn nghệ phẩm truyền cảm. Cách mạng và kháng chiến đã may mắn tìm được Nguyễn Đình Thi. Đọc những truyện ngắn truyện dài của ông, người Việt Nam yêu nước nào chẳng thấy “say mê và xúc động” và lấy làm ngẫm nghĩ về nghĩa vụ công dân… (Thu Tứ)

Nguyễn Đình Thi, “Đời sống cần gì ở văn nghệ?”

Cuộc sống không cần văn nghệ làm một tên hề đồng lóc cóc chạy theo sau cố bắt chước cho thật đúng. Người đọc hay người xem đòi hỏi ở các tác phẩm văn học nghệ thuật, không những là một bức tranh giống sự thực, không những là cái tài liệu ghi lại thực tế đời sống, mà còn những gì khác nữa, làm cho người ta say mê và xúc động, làm cho người ta suy nghĩ và tự mình rút ra những sự nhận xét đánh giá về đời sống.

(Trong Các nhà văn nói về văn, nxb. Tác Phẩm Mới, 1985)