|
Binh lửa đưa người tỉnh về quê, về cái nơi chôn nhau cắt rốn của truyền thống Việt Nam, nơi nuôi lớn tinh thần Việt Nam. Về đến quê, người tỉnh thấy: “Ði đến đâu cũng như trở về nhà”. Sơ tán là một quãng thời gian tuy “nhiều cay cực gian lao” nhưng “cũng nhiều thương mến lắm”, từ đó đã ra đời rất nhiều thơ văn giá trị. Có người lâu sau mới hồi tưởng mà viết. Có người viết ngay khi rời quê… “Cây ớt cây chanh (…) Đêm nằm, năm ở (…)”. “Trăm nỗi nhớ (…)”, là từ ớt chanh rơm rạ nhớ đi... (Thu Tứ)
“Từ biệt vùng quê sơ tán”
Vũ Quần Phương
Mai cha sẽ đưa con về phố Ðêm cuối, nhà dân sao khó ngủ Trăm nỗi nhớ đầy lên vô hạn vô hồi
Nhớ cái giếng sau nhà kéo nước chai tay Lối ngõ nhỏ sớm mai, tiếng bà con ra ruộng Nhớ mùa đông trên cánh đồng rạ trống Nhớ mùa hè thóc chật các sân kho Gió chuyển mùa gió thổi dưới bờ tre Tiếng kẽo kẹt nhiều đêm thao thức lạ Cây ớt cây chanh cái rơm cái rạ Ðêm nằm, năm ở dễ quên sao?
Năm tháng nhiều cay cực gian lao Nhiều mất mát hy sinh, cũng nhiều thương mến lắm
Ðồng đất nào chẳng quê hương làng xóm Ði đến đâu cũng như trở về nhà Con lớn lên cùng cây mít cây na Làng sơ tán con tập men tập bước Mai khôn lớn bao chặng đường con vượt Bước đi đầu, năm ấy, ở nơi đây
Ðói ngủ mấy nghìn đêm vẫn muốn thức đêm nay Muốn thức lại đêm nay những tháng ngày không ngủ:
Con đường xóc xe đi ngọn đèn gầm mờ tỏ Ôi cái thời cha muốn kể con nghe Cánh rừng đêm chi chít sao khuya Ước vọng cũng như sao, bầu trời mười tám tuổi Ba nghìn đêm chiến tranh, những xúc động ngỡ lòng không nén nổi
Mai con về, về lại phố nhà ta Phố nát bom sẽ lại dựng nên nhà Con sẽ học nơi nhà cao ngói mới Khâm Thiên đấy, đôi hàng cây gió thổi Thành phố rồi chói lọi sáng cao thêm
Nhưng con ơi! đừng quên nhé bao đêm Người Hà Nội ra sân, quay nhìn về Hà Nội Những đêm ấy đời người không một ai quên nổi Cha nghĩ về dãy phố mẹ con đi B 52 tiếng rít xé trời khuya Những nhà máy thay ca, ngọn đèn đường vẫn sáng Bệnh viện bị trúng bom, bệnh nhân đi sơ tán Hà Nội tỏa trăm nơi, Hà Nội hướng về mình
Suốt mùa thu làng sơ tán mướt xanh Suốt mùa rét con đường quê nỏ trắng Bếp dầu hỏa cháy xanh, mái trường tranh lợp tạm Nuôi con ăn học nên người
Ðêm đã khuya, tiếng xay lúa ngõ ngoài Tiếng nhẫn nại bao đời thương cảm quá Bát cơm xới trên tay giữa ngày mùa vất vả Tiếng bom rền trống thúc dọc đê sông
Bao nhiêu cuộc tiễn đưa bao bà mẹ chờ mong Bao nỗi nhớ nén vào im lặng Cắn răng lại để làm nên chiến thắng Giặc tan rồi bỗng nghe mặn trên môi Bia nghĩa trang thấp thoáng cỏ ven đồi Màu khăn đỏ đi qua các em vào lớp học Trang sách mở ngày mai khi học về đất nước Năm tháng này cha muốn nhắc con nghe
Ðêm nay cha nằm lắng tiếng còi xe Tiếng còi dẫn đi xa, tiếng còi về Hà Nội Những xúc động dào lên không thể nào nén nổi Ôm con vào cha giữ giữa lòng cha.
22-4-1973
|
|