“Mộ người cô kề bên đường đỏ / Các cô như còn đứng đó / Chờ lấp hố bom / Đường thông xe các cô mới đi nằm”…

Nhớ:

“Người lái xe đi suốt đời còn lanh lảnh trong tai tiếng còi gọi dừng xe đêm ấy / Nghìn tấn bom dội xuống người con gái giao thông toàn thân thành đuốc cháy / Chị vẫn đứng sững bên đường điều khiển chuyến xe đi” (Chế Lan Viên, “Nghĩ suy 68”).

Nhớ nữa:

“Nước chúng ta / Nước những người chưa bao giờ khuất / Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất / Những buổi ngày xưa vọng nói về…” (Nguyễn Đình Thi, “Đất nước”).

“Chúng ta” bây giờ, bao nhiêu người còn nghe được tiếng của “ngày xưa”?... (Thu Tứ)

“Ngã ba Đồng Lộc”

Huy Cận




Con ơi, bố về thăm Hà Tĩnh quê ta
Bố kể con nghe về ngã ba Đồng Lộc
Trên mặt đất này có muôn triệu ngã ba
Và có nhiều ngã ba nổi tiếng
(…)
Mai sau lớn lên con có thể đến thăm và chụp ảnh nữa...
Xong rồi, con có thể quên
Nhưng con ơi, con chớ có quên ngã ba Đồng Lộc.
(…)
Ngã ba Đồng Lộc:
Là ngã ba nhưng nào có phân vân
Nào có đắn đo do dự!
Là ngã ba trên chặng đường quyết liệt
Nhưng hướng đi đã quyết
Không phải cho một lần
Mà cho tất cả mọi lần
Không phải cho một người
Mà cho tất cả quê hương, đất nước:
Hướng về Nam, một nửa mình Tổ quốc
(…)
Khi con về quê con nhớ viếng thăm
Mộ người cô kề bên đường đỏ
Các cô như còn đứng đó
Chờ lấp hồ bom
Đường thông xe các cô mới đi nằm
Các cô để lại tuổi thanh niên
Mười chín, hai mươi, hăm hai tuổi
Cho đất nước, quê hương
Hồn trong như suối
Bình minh đời sáng rực vừng dương...
(…)

Hà Tĩnh 1971